Wat is appdwang?

Appdwang is het verschijnsel waarbij overheidsorganen, scholen, zorginstellingen, banken en andere bedrijven mensen dwingen tot het gebruik van specifieke applicaties die alleen werken op specifieke besturingssystemen om toegang te krijgen tot hun producten, diensten, fysieke locaties of andere voorzieningen. Deze applicaties zijn in de praktijk dan uitsluitend te verkrijgen via de appstores van Apple en Google, en alleen te gebruiken op apparaten met iOS of Android.

Het downloaden, installeren en gebruiken van deze applicaties gaat gepaard met accountdwang, toestelgebonden authenticatie en de noodzaak om allerlei persoonlijke gegevens prijs te geven aan buitenlandse multinationals.

Het gevolg is dat mensen worden gedwongen om apparaten van Apple of Google aan te schaffen, akkoord te gaan met hun gebruiksvoorwaarden en privacybeleid, en hiermee volledig afhankelijk worden van deze Amerikaanse ecosysteemreuzen.

---

Waarom is dat problematisch?

• Apps verzamelen doorgaans veel meer persoonlijke gegevens dan nodig is, wat je privacy ernstig aantast. Veel apps vereisen toegang tot je adresboek, je fysieke locatie, je bankrekening- en creditcardnummer, biometrische gegevens en allerlei andere persoonlijke informatie.
• Het is met apps veel moeilijker om je privacy te beschermen dan met normale websites en webbrowsers. (Denk aan het blokkeren van advertenties, trackers en niet-vrije JavaScript.)
• Gebruikers raken compleet afhankelijk van Google en Apple voor de toegang tot allerlei diensten, zoals bijvoorbeeld hun bankrekeningen, communicatie met overheidsinstellingen, scholen, ziekenhuizen en vervoersbedrijven.
• Het is dramatisch voor onze soevereiniteit dat de toegang voor Nederlandse burgers tot diensten van de Nederlandse overheid en Nederlandse bedrijven hierdoor volledig in handen komt van twee Amerikaanse miljardenbedrijven die onder Amerikaanse wetgeving vallen.
• Er wordt een Amerikaans duopolie in stand gehouden wanneer apps in de praktijk uitsluitend worden ontwikkeld voor twee Amerikaanse platformen: Google's Android en Apple's iOS. Daardoor is het voor andere (Nederlandse of Europese) partijen vrijwel onmogelijk om de markt te betreden.
• Het kan psychische problemen verergeren, omdat het uitsluitend kunnen gebruiken van iOS of Android voor (bijna-)noodzakelijke voorzieningen als gevolg heeft dat mensen die eigenlijk geen smartphone of tablet meer (zouden moeten) willen hebben hier toch geen afstand van doen. Dit kan ertoe leiden dat mensen met een smartphoneverslaving of gerelateerde psychische klachten alleen maar verder in de problemen komen in plaats van dat ze een kans krijgen op herstel.
• Er zijn grote sociale en ecologische gevolgen van de trend dat Apple en Google steeds sneller de ondersteuning voor hun "oude" besturingssystemen staken en applicaties daar vervolgens niet meer op werken. Hierdoor moeten apparaten ruimschoots voordat ze het einde van hun technische levensduur hebben bereikt al worden vervangen. Dit is slecht voor het milieu, slecht voor de omstandigheden van de arbeiders die zeldzame metalen moeten opgraven, en slecht voor de portemonnee van mensen die niet veel te besteden hebben. Regelmatig sluiten zij dan dure telefoonabonnementen af die ze eigenlijk niet kunnen betalen, om zo "gratis" een nieuw toestel te krijgen.

---

Wat kan ik beter doen?

• Vermijd het gebruiken van apps: Gebruik liever websites of andere open diensten en protocollen die platformonafhankelijk zijn. Hoe meer bezoekers een normale website heeft (en houdt), hoe kleiner de kans dat hij verdwijnt.
• Gebruik geen Google- of Apple-accounts: Indien je Android wel acceptabel vindt, haal je applicaties dan uit F-Droid.
• Gebruik TOTP of WebAuthn voor tweefactorauthenticatie: Vermijd niet-vrije, gesloten "authenticators" – zoals die van Microsoft – en diensten die dit vereisen. Kies voor een open source TOTP-applicatie of een WebAuthn/FIDO2-sleutel zoals een Nitrokey.
• Vermijd berichtendiensten met een afhankelijkheid op Android of iOS: Gebruik platformonafhankelijke, open protocollen – zoals XMPP en Matrix – in plaats van WhatsApp, Telegram, Signal, iMessage of andere diensten die niet zonder Google- of Apple-smartphone gebruikt kunnen worden.
• Gebruik een random reader om te internetbankieren: Hoe groter de groep die geen mobiel bankieren-apps gebruikt, hoe kleiner de kans dat banken inloggen met een app als enige optie overlaten. Biedt je bank geen mogelijkheid om in te loggen en betalingen te doen zonder Android/iOS-applicatie? Haal je geld er dan weg, en word klant bij een bank die dat wel doet.
• Gebruik een (gesproken) SMS voor DigiD 2FA: Het is nog altijd mogelijk om DigiD te gebruiken zonder Android/iOS-applicatie. Gebruik bij voorkeur een gesproken SMS, waarbij je wordt opgebeld en je verificatiecode wordt opgelezen. Dit werkt zelfs met vaste telefoonnummers, waardoor je überhaupt geen mobiele telefoon nodig hebt om bij DigiD in te loggen. Hoe meer mensen dit (blijven) gebruiken, hoe kleiner de kans dat het wordt uitgefaseerd.
• Vermijd Android en iOS: Deze platformen worden nadrukkelijk ontwikkeld om zo veel mogelijk gegevens te verzamelen, gebruikers zo lang mogelijk af te leiden en zo veel mogelijk advertenties te tonen. Gebruik liever een echte computer met Linux als besturingssysteem. Als je per se een smartphone wilt gebruiken, overweeg dan een Linux-telefoon, zoals een PinePhone Pro, een Librem 5 of een ander (tweedehands) toestel waarop postmarketOS of Ubuntu Touch geïnstalleerd kan worden.
• Verhoog je bewustzijn en deel deze adviezen: Informeer je omgeving over de gevaren van appdwang en de mogelijkheden om er weerstand tegen te bieden.

Adviezen voor contact bij appdwang

Als een organisatie van je verwacht dat je een Android/iOS-app installeert, kun je het gesprek aangaan en op een respectvolle manier duidelijk maken waarom dat voor jou niet mogelijk of wenselijk is. Hier zijn praktische tips en argumenten die je kunt gebruiken:

---

Hoe neem je contact op?

• Vraag om een alternatief: Informeer of er een website, e-mailadres, telefoonnummer of een andere methode is om dezelfde dienst te gebruiken zonder smartphone of app.
• Wees duidelijk en beleefd: Leg uit dat je graag gebruik maakt van hun dienst, maar dat je vanwege privacytechnische, juridische of persoonlijke redenen geen app wilt of kunt installeren.
• Vraag naar het beleid: Informeer of er uitzonderingen mogelijk zijn voor mensen zonder apparaten met Android of iOS, zonder Google- of Apple-account of zonder behoefte of mogelijkheid om een app te downloaden of een account aan te maken.
• Gebruik schriftelijke communicatie: Bij voorkeur via e-mail, zodat je documentatie van de correspondentie hebt.

---

Argumenten die je kunt gebruiken

• "Ik beschik niet over een Android- of iOS-toestel, en ben dus niet in staat om uw app te installeren."
• "Ik kan geen apps installeren vanuit de Play Store of de App Store, omdat ik niet akkoord ga met het privacybeleid van Google en Apple, en dus geen Google- of Apple-account kan aanmaken."
• "Ik accepteer de eindgebruikersovereenkomsten (EULA's) van Android en iOS niet, en kan daardoor geen gebruik maken van apparaten met deze besturingssystemen."
• "Ik wil geen toestemming geven voor onnodige gegevensverzameling en tracking die vrijwel altijd met apps gepaard gaat."
• "Ik gebruik liever platformonafhankelijke en webgebaseerde diensten om mijn digitale vrijheid te behouden."
• "Ik wil niet afhankelijk worden van een Amerikaanse multinational om toegang te hebben tot deze dienst."
• "Ik wil geen smartphone of tablet gebruiken vanwege de schadelijke gevolgen voor mijn (geestelijke) gezondheid."
• "Ik wil niet meewerken aan het normaliseren van verplichte app-installaties voor fundamentele dienstverlening."

---

Blijf hierbij rustig en duidelijk. Vaak is het belangrijk dat organisaties weten dat er gebruikers zijn die om deze redenen hun applicatie niet kunnen gebruiken. Dit kan hen stimuleren om alternatieven aan te (blijven) bieden.

Mocht de organisatie weigeren een alternatief te bieden, dan kun je overwegen contact op te nemen met een consumentenorganisatie of privacywaakhond voor advies. Ook kan je kijken of er concurrenten zijn die toegankelijkere en inclusievere diensten bieden. Geef daarbij dan ook aan waarom je uiteindelijk voor hun dienst hebt gekozen. Stemmen met de voeten is absoluut effectief.

Vertel het anderen

Maak mensen in jouw omgeving bewust van appdwang en de risico's van het verplicht gebruiken van apps. Door samen kennis te delen kunnen we meer druk zetten op bedrijven en beleidsmakers.

---

Link naar deze pagina

Deel de link appdwang.nl met anderen. Gebruik eventueel deze korte tekst als uitleg:

Bied weerstand tegen appdwang en laat je geen apps opdringen! Op appdwang.nl vind je praktijkvoorbeelden en argumenten om duidelijk te maken wat je van appdwang vindt.

---

Logo

Als je een logo nodig hebt, gebruik dan gerust deze hier:

Het logo is door SWEETGOOD gemaakt op basis van de open source-iconen van Iconoir.

Wie zit er achter appdwang.nl?

appdwang.nl is een initiatief van Kevin Keijzer van Interlunium, gebaseerd op de Duitstalige site appzwang.de van SWEETGOOD.

Met dit project willen we het bewustzijn over de gevolgen van appdwang vergroten en informatie delen om digitale vrijheid en soevereiniteit te versterken.

Ben je een leverancier die zijn product of dienst geschikt(er) wil maken voor gebruikers zonder Google- of Apple-apparaten? Of ben je een gebruiker die persoonlijk advies wil krijgen om los te komen van deze platformen? Kom dan gerust eens langs bij Interlunium.

---

Kan ik vragen stellen of opmerkingen maken over de website?

Jazeker. Neem daarvoor contact op via .